BAŞLANGIÇ
Evrensel ve kalıcı bir barışın ancak sosyal adalet temeline dayalı olması nedeniyle;
Çok sayıda insan için, adaletsizliğin, sefaletin ve yoksulluğun bulunduğu çalışma koşullarının varlığı ve
bunun dünya barışı ve ahengini tehlikeye düşürecek bir hoşnutsuzluğa yol açtığı ve bu koşulların
örneğin günlük ve haftalık maksimum çalışma saatlerinin düzenlenmesi, işçilerin işe alınması, işsizliğe
karşı mücadele, yeterli yaşam koşullarını sağlayacak bir ücretin güvence altına alınması, işçilerin
genel ve mesleki hastalıklara ve iş sırasında meydana gelen kazalara karşı korunması, çocukların,
gençlerin ve kadınların korunması, yaşlılık ve maluliyet aylıklarının bağlanması, eşit işe eşit ücret
ilkesinin tanınması, sendikal özgürlük ilkesinin sağlanması, teknik ve mesleki eğitimin düzenlenmesi
ve benzer diğer önlemler bakımından bu koşulları iyileştirmenin acilen gerekliliği nedeniyle;
Gerçekten insancıl koşullara sahip bir çalışma düzeninin herhangi bir ulus tarafından kabul edilmemesi
kendi ülkelerinde çalışanların durumlarını iyileştirmeyi arzu eden diğer ulusların çabalarına engel
oluşturması nedeniyle;
Adalet ve insaniyet duygularından hareketle, aynı zamanda sürekli bir dünya barışını sağlamak arzusu
ve bu belirtilen hedeflere ulaşmak amacıyla hareket eden Yüksek Akit Taraflar, Uluslararası Çalışma
Örgütü’nün işbu Anayasasını onaylarlar.
BÖLÜM I
ÖRGÜT
MADDE 1
Kuruluş
1- Bu Anayasa’nın Başlangıç bölümünde ve Uluslararası Çalışma Örgütü’nün hedef ve amaçları ile
ilgili 10 Mayıs 1944 tarihinde Filadelfiya’da kabul edilip, metni bu Anayasa’ya ek olan Bildirge’de
açıklanan programın gerçekleşmesine çalışmakla görevli bir sürekli örgüt kurulmuştur.
Üyelik
2- Uluslararası Çalışma Örgütü’nün üyeleri, 1 Kasım 1945 tarihinde Örgüt üyesi bulunan Devletler ile
bu maddenin 3. ve 4. fıkra hükümleri gereğince üye niteliğini alacak diğer Devletler olacaktır.
3- Birleşmiş Milletlerin her asıl üyesi ve Şart hükümlerine uygun olarak Genel Kurul kararı ile Birleşmiş
Milletler üyeliğine kabul edilen her devlet, Uluslararası Çalışma Örgütü Anayasası’ndan doğan
yükümlülükleri resmen kabul ettiğini Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürü’ne bildirmek suretiyle
Uluslararası Çalışma Örgütü’ne üye olabilir.
4- Uluslararası Çalışma Örgütü Genel konferansı, hükümet temsilcilerinin üçte ikisinin toplantıda hazır
bulunduğu ve oylamaya katıldığı oturumda temsilcilerin üçte ikisinin kabul oyuyla örgüte üye kabul
edebilir. Böyle bir kabul yeni üye ülke hükümetinin, Örgüt Anayasası’nın getirdiği yükümlülükleri
resmen kabul ettiğini Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürü’ne bildirmesi durumunda yürürlük
kazanır.
Üyelikten Çekilme
5- Uluslararası Çalışma Örgütü’nün her bir üyesi Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürü’ne
çekilme niyetine dair ön bildirimde bulunmadan Örgütten çekilemez. Bu bildirim Genel Müdür
tarafından alındığı tarihten itibaren iki yıl sonra ve bu tarihte üyenin üyelik sıfatından doğan bütün mali
yükümlülüklerini yerine getirmiş olması kaydıyla yürürlüğe girecektir. Bir üye ülke, bir uluslararası
çalışma sözleşmesini onaylamış ise, bu çekilme sözleşmeden doğan veya onunla ilgili olan
yükümlülüklerin sözleşmede öngörülen süre zarfında geçerliliğini etkilemez.
Yeniden Üyeliğe Alınma
6- Bir Devletin Örgüte üyeliğinin sona ermiş olması durumunda, onun tekrar üyeliğe kabul edilmesi bu
maddenin 3 ve 4. fıkraları hükümlerine göre düzenlenir.
MADDE 2
Bağlı Kuruluşlar
Daimi Örgüt
(a) Üye ülke delegelerinden oluşan bir Genel Konferans
(b) 7. maddede tanımlandığı şekilde oluşturulan bir Yönetim Kurulu ve
(c) Yönetim Kurulu’nun denetimi altında bir Uluslararası Çalışma Bürosundan oluşmaktadır.
MADDE 3
Konferans, Toplantılar ve Temsilciler
1- Üye ülke delegelerinden oluşan Genel Konferans gerekli görüldükçe zaman zaman ve en az yılda
bir kez olmak üzere toplanacaktır. Konferans, ikisi hükümet delegesi diğer ikisi ise her üye ülkenin
çalışanlarının ve işverenlerinin her birini temsilen katılan delegelerden olmak üzere üye ülkelerin her
birinin 4 delegesinden oluşur.
Teknik Müşavirler
2- Her delegeye, toplantının gündeminde yer alan konulardan her biri için sayısı ikiyi geçemeyen
teknik müşavir eşlik edebilecektir. Özellikle kadınları ilgilendiren konular Konferans’ta görüşüleceği
zaman, teknik müşavir olarak belirlenen kişilerden en az birisi kadın olacaktır.
Anavatan Dışındaki Topraklardan Belirlenen Teknik Müşavir
3- Anavatan dışındaki toprakların Uluslararası ilişkilerinden sorumlu olan her üye ülkesi, delegelerinin
her biri için
(a) Anılan toprakların kendi yönetim alanı içerisine giren sorunlar konusunda bu toprakların
delegeleri tarafından seçilen kişileri, ve
(b) Kendi kendilerini yönetemeyen topraklarla ilgili sorunlar konusunda delegelerine danışmanlık
yapmak üzere seçilen kişileri ek teknik müşavir olarak tayin edebilecektir.
4- İki veya daha fazla üye ülkenin ortak yönetimi altında bulunan topraklar söz konusu olduğunda bu
üye ülkeler, delegelerine danışmanlık yapacak kişileri teknik müşavir olarak belirleyebilecektir.
Hükümet dışı Temsilcilerin Belirlenmesi
5- Üye ülkeler, hüküm et dışı delegeleri ve teknik müşavirleri o ülkede mevcut olan çalışanların ve
işverenlerin en fazla temsil yetkisine sahip meslek kuruluşlarıyla anlaşarak belirlemeyi taahhüt ederler.
Teknik Müşavirlerin Durumu
6- Teknik müşavirler, eşlik ettikleri delege tarafından yapılan talep üzerine ve Konferans başkanının
özel izni dışında söz alamaz ve oylamaya katılamazlar.
7- Bir delege, Başkana vereceği yazılı bildirim ile teknik müşavirlerden birisini vekil tayin edebilecek ve
adı geçen vekile bu sıfatla söz almaya ve oylamaya katılmasına izin verilecektir.
8- Delegelerin ve teknik müşavirlerinin adları, üye ülkelerin hükümetleri tarafından uluslararası
Çalışma Bürosuna bildirilecektir
Yetki Belgeleri
9- Delegelerin ve teknik müşavirlerin yetki belgeleri Konferansın incelemesine tabi tutulacak ve
Konferans, hazır bulunan delegelerin oylarının üçte iki çoğunluğuyla bu maddeye uygun olarak aday
gösterilmemiş olan delege ve teknik müşavirin kabulünü reddedebilecektir.
MADDE 4
Oy Hakları
1- Her delege Konferans tarafından görüşülen bütün sorunlar hakkında bireysel olarak oy verme
hakkına sahip olacaktır.
2- Üye ülkelerden biri, belirleme hakkı olduğu halde hükümet dışı delegelerden birini belirlememişse,
diğer hükümet dışı delegenin Konferansa katılım ve konuşma hakkı olacak, ancak oy verme hakkı
olmayacaktır.
3- Konferans, üçüncü madde gereğince üye ülkelerden birinin delegesini kabul etmeyi reddettiği
takdirde bu madde hükümleri söz konusu delege belirlenmemiş gibi uygulanacaktır.
MADDE 5
Konferans Toplantılarının Yeri
Konferans toplantıları, Konferans tarafından bir önceki toplantıda alınan Kararlara uymak koşuluyla,
Yönetim Kurulu’nca kararlaştırılan yerde yapılacaktır.
MADDE 6
Uluslararası Çalışma Bürosundaki Sandalye Sayısı
Uluslararası Çalışma Bürosu’nun sandalye sayısında yapılacak herhangi bir değişiklik, mevcut
delegelerin oylarının üçte iki çoğunluğu ile Konferans tarafından kararlaştırılacaktır.
MADDE 7
Yönetim Kurulu, Yapısı
1-Yönetim Kurulu;
Yirmi sekizi hükümetleri temsilen
Ondördü işverenleri temsilen
Ondördü işçileri temsilen olmak üzere ellialtı kişiden oluşacaktır.
Hükümet Temsilcileri
2- Hükümetleri temsil eden yirmi sekiz üyeden on’u büyük sınai önemi olan üye ülkeler tarafından
atanacak, onsekizi ise, yukarıda sözü edilen on üye ülkenin delegeleri dışında Konferans’a katılan
Hükümet delegeleri tarafından bu amaç için seçilen üye ülkelerce atanacaktır.
Sanayileşmiş Büyük Ülkeler
3. Yönetim Kurulu, gerektiği her defa da, büyük sınai önemi olan Örgüt üyesi ülkelerin hangileri
olduğunu belirleyecek ve Yönetim Kurulu bu hususta bir karar vermeden önce büyük sınai önemi olan
ülkelerin seçimi ile ilgili tüm sorunların bağımsız bir komite tarafından incelenmesini sağlamak üzere
kurallar koyacaktır. Büyük sınai önemi olan üye ülkelerin hangileri olduğu konusunda Yönetim
Kurulu’nun beyanına karşı bir üye ülke tarafından yapılan herhangi bir başvuru, Konferans tarafından
karara bağlanacak, ancak, Konferansa çıkarılan başvuru, Konferans söz konusu başvuru ile ilgili karar
verinceye kadar anılan beyanın uygulanmasını askıya almayacaktır.
İşveren ve İşçi Temsilcileri
4- İşverenleri temsil eden kişiler ile işçileri temsil eden kişiler karşılıklı olarak, Konferansa katılan
işveren delegeleri ile işçi delegeleri tarafından seçileceklerdir.
Görev Süresi
5- Yönetim Kurulu’nun görev süresi üç yıldır. Eğer herhangi bir nedenle, Yönetim Kurulu seçimleri, bu
sürenin sonuna kadar yapılmadığı takdirde, Kurul bu seçimler yapılıncaya kadar görevi başında
kalacaktır.
Açık Görevler Vekillerin Tayini vs.
6- Açık görevlerin doldurulması ve vekillerin atanması şekli ile diğer benzer konular hakkında
Konferansın onayı ile Yönetim Kurulu karar verebilir.
Yetkililer
7- Yönetim Kurulu, zaman zaman kendi arasından bir başkan ve iki başkan yardımcısı seçer,
bunlardan birisi hükümeti, birisi işverenleri birisi de işçileri temsil eden kişiler olacaktır.
Tüzük
8- Yönetim Kurulu kendi çalışma yöntemini kendisi düzenleyecek ve toplanma zamanlarını kendisi
belirleyecektir Özel toplantı, Yönetim Kurulu’ndaki en az Onaltı temsilcinin bu amaca yönelik yazılı
talebi üzerine yapılacaktır.
MADDE 8
Genel Müdür
1- Uluslararası Çalışma Bürosu’nun bir Genel Müdürü olacak ve bu kimse Yönetim Kurulu tarafından
atanacak, Kurulun talimatlarına uyacak, Uluslararası Çalışma Bürosu’nun iyi bir şekilde çalışmasından
ve kendisine verilecek görevlerin yürütülmesinden sorumlu olacaktır.
2- Genel Müdür veya onun yardımcısı Yönetim Kurulu’nun bütün toplantılarına katılacaktır.
MADDE 9
Personelin Atanması
1- Uluslararası Çalışma Bürosu Personeli, Yönetim Kurulunca uygun görülen düzenlemeler
çerçevesinde Genel Müdür tarafından atanacaktır.
2- Büronun verimli bir şekilde çalışması amacıyla mümkün olduğunca Genel Müdür’ün farklı
milliyetlerden kişileri seçmesi gerekecektir.
3- Bu kişilerden belirli sayıdaki kısmı kadın olacaktır.
Görevlerin Uluslararası Niteliği
4- Genel Müdür ve personelin görevleri sadece uluslararası nitelikte olacaktır. Görevlerin yerine
getirilmesinde, Genel Müdür ve personeli, hiçbir hükümetten ve örgüt dışındaki hiçbir makamdan
talimat istemeyecek ve kabul etmeyecektir. Bunlar sadece örgüte karşı sorumlu uluslararası görevliler
olmaları nedeniyle bu durumlarıyla bağdaşmayan herhangi bir hareketten kaçı nacaklardır.
5- Örgüt üyesi her ülke, Genel Müdürün ve personelin görevlerinin sadece uluslararası niteliğine saygı
göstermeyi ve görevlerinin yapılması sırasında onları etkilemeye çalışmamayı taahhüt eder.
MADDE 10
Büronun Görevleri
1- Uluslararası Çalışma Bürosunun görevleri, endüstriyel yaşam ve çalışma koşullarına ilişkin
uluslararası Sözleşmeler akdetmek amacıyla Konferansta görüşülmesi önerilen konuların incelenmesi
ve Konferans veya Yönetim Kurulunca istenilen özel araştırmaların yürütülmesi ile ilgili konularda
bilgilerin toplanıp dağıtılmasını içerir.
2- Yönetim Kurulu’nun kendisine verebileceği direktifler saklı kalmak kaydıyla, Büro:
(a) Konferans toplantılarının gündeminde yer alan çeşitli maddeler konusunda dokümanlar
hazırlayacak
(b) İstekleri üzerine, Konferans kararları esas alınarak mevzuat hazırlanması, idari uygulamaların ve
denetim sistemlerinin geliştirilmesi için uygun her türlü yardımı, gücü nispetinde hükümetlere
sağlayacaktır.
(c) Sözleşmelere etkin bir yürürlük kazandırılması bağlamında bu Anayasa hükümlerince istenen
görevleri yerine getirecek
(d) Yönetim Kurulu’nun uygun göreceği dillerde, uluslararası önem arzeden sanayi ve istihdam
sorunları ile ilgili yayınları basacak ve yayınlayacak
3- Genel olarak, Konferans ve Yönetim Kurulu tarafından kendisine verilecek diğer görev ve yetkilere
de sahip olacaktır.
MADDE 11
Hükümetlerle ilişkiler
Üye ülkelerin sanayi ve istihdam sorunlarıyla ilgilenen bakanlıklar, Uluslararası Çalışma Bürosu
Yönetim Kurulu’ndaki kendi hükümet temsilcisi aracılığıyla ya da böyle bir temsilcisi bulunmadığı
takdirde hükümet tarafından bu amaç için belirlenmiş diğer yetkili memuru vasıtasıyla Genel Müdür ile
doğrudan iletişim kurabilirler.
MADDE 12
Uluslararası Örgütlerle ilişkiler
1- Uluslararası Çalışma Örgütü, İşbu Anayasa çerçevesinde, özel görevleri bulunan uluslararası kamu
hukuku örgütlerinin faaliyetlerini koordine etmekle görevli genel uluslararası örgüt ile ilgili alanlarda
özel görevleri olan uluslararası kamu hukuku örgütleriyle işbirliği yapacaktır.
2- Uluslararası Çalışma Örgütü, uluslararası kamu hukuku örgütleri temsilcilerinin oy hakkı olmaksızın
kendi görüşmelerine katılabilmeleri için uygun düzenlemeler yapabilir.
3- Uluslararası Çalışma Örgütü, istediği takdirde, uluslararası işverenler, işçiler, tarımcılar ve
kooperatifçilerin örgütleri dahil hükümet dışı tanınmış uluslararası kuruluşlara danışmak için uygun
düzenlemeler yapabilir.
MADDE 13
Maliye ve Bütçe ile ilgili Düzenlemeler
1- Uluslararası Çalışma Örgütü, Birleşmiş Milletler ile uygun görülecek mali ve bütçe ile ilgili
düzenlemeler yapabilir.
2- Bu tür düzenlemeler yapılıncaya kadar veya herhangi bir tarihte bu tür düzenlemeler yürürlüğe
girmemişse
(a) Üye ülkelerden her biri konferans ve Yönetim Kurulu toplantılarına katılan delegelerin ve bunların
teknik müşavirleri ile temsilcilerinin yol ve konaklama giderlerini ödeyecek, gerektiği durumda
(b) Uluslararası Çalışma Bürosu’nun diğer bütün giderleri ile Konferans ve Yönetim Kurulu
toplantılarının giderleri Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürü tarafından Uluslararası Çalışma
Örgütü genel bütçesinden ödenecektir.
(c) Uluslararası Çalışma Örgütü bütçesinin onaylanması, toplanması ve tahsisine ilişkin düzenlemeler
Konferans tarafından hazır bulunan delegelerin üçte iki çoğunluğuyla belirlenecek ve Hükümet
Temsilcilerinin oluşturduğu bir komite tarafından harcamaların
Örgüt üyesi ülkeler arasında tahsisine ilişkin düzenlemeler ile bütçenin onaylanması sağlanacaktır.
3- Uluslararası Çalışma Örgütü’nün giderleri bu maddenin 1 veya 2 ( c) fıkraları gereğince yürürlüğe
giren düzenlemelere uygun olarak üye ülkeler tarafından karşılanacaktır.
Aidatların Ödenmesinde Gecikmeler
4- Örgüte mali katkılarını ödemekte gecikmiş olan Örgüt üyesi bir ülke, söz konusu gecikmiş borç
miktarının önceki iki tam yılı için tahakkuk etmiş katkı miktarına eşit olması ya da aşması halinde,
Konferans’ta, Yönetim Kurulu’nda ve herhangi bir komitede veya Yönetim Kurulu üyelerinin
seçimlerinde oy kullanamaz. Bununla beraber Konferans, ülkenin elinde olmayan koşullar nedeniyle
ödemeyi yapamamış olduğuna inanması halinde, hazır bulunan delegelerin üçte iki oy çoğunluğu ile
bu üyenin oy kullanmasına izin verebilir.
Genel Müdürün Mali Sorumluluğu
5- Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürü, Uluslararası Çalışma Örgütü’nün fonlarının
kullanımından Yönetim Kurulu’na karşı sorumludur.
BÖLÜM II
İŞLEYİŞ
MADDE 14
Konferansın Gündemi
1- Yönetim Kurulu, üye ülkelerden birinin hükümeti veya 3. maddede belirtilen herhangi bir temsili
örgüt veya uluslararası kamu hukuku örgütü tarafından gündeme konulacak maddeler konusunda
yapılan öneriyi dikkate alarak Konferans toplantılarının tümünün gündemini belirleyecektir.
Konferans Hazırlıkları
1- Yönetim Kurulu, Konferans tarafından bir Sözleşme ya da Tavsiye Kararı’nın kabulünden önce,
Konferans hazırlık araçlarıyla öncelikle ilgili üye ülkelerin yeterli danışma ve teknik hazırlık yapmalarını
sağlamak için kuralları saptayacaktır.
MADDE 15
Gündemin iletilmesi ve Konferans’a sunulacak Raporlar
1- Genel Müdür, Konferansın Genel Sekreterlik görevini yapacak ve Konferans toplanmadan 4 ay
önce gündemi üye ülkelere ulaştıracak ve onlar aracılığıyla belirlenmiş olmaları durumunda hükümet
dışı delegelere de iletecektir.
2- Gündemin her maddesi ile ilgili raporlar, Konferans toplanmadan önce üzerinde yeterli inceleme
olanağı verecek şekilde zamanında üye ülkelere gönderilecektir. Yönetim Kurulu, bu hükmün
uygulanmasına yönelik usulleri belirleyecektir.
MADDE 16
Gündeme İtirazlar
1- Üye ülke hükümetlerinin her biri gündem maddelerinin tümünün ya da herhangi birinin gündeme
konulmasına resmen itiraz edebilir. Bu itirazın gerekçeleri Genel müdüre gönderilecek bildiride
açıklanacak, Genel Müdür Örgüt üyesi ülkelerin tümüne bunu iletecektir.
2- Ancak; itiraz edilen maddeler, Konferans’ta hazır bulunan delegelerin üçte iki oy çoğunluğuyla söz
konusu maddeler lehinde karar vermesi durumunda gündemden çıkarılamaz.
Konferans Gündemine Yeni Maddelerin Eklenmesi
3- Konferans (bir önceki fıkradan farklı olarak) hazır bulunan delegelerin üçte iki çoğunluğuyla
herhangi bir konunun Konferans’ta görüşülmesine karar vermesi durumunda, o konu, sonraki
toplantının gündemine konulacaktır.
MADDE 17
Konferanstaki Görevliler, İşleyiş ve Komiteler
1- Konferans bir başkan ve üç başkan yardımcısı seçecektir. Başkan yardımcılarından birisi hükümet
delegesi, birisi işveren delegesi birisi de işçi delegesi olacaktır. Konferans kendi işleyiş biçimini
düzenleyecek ve herhangi bir konuda inceleme yapmak ve rapor hazırlamak üzere komiteler
belirleyebilecektir.
Oylama
2- İşbu Anayasa’da aksine bir hüküm bulunmaması veya Konferans’a yetkiler veren herhangi bir
Sözleşme veya diğer belgede yer alan koşullar ya da 13. madde gereğince kabul edilen bütçe ve mali
düzenlemelere ilişkin haller dışında, tüm konularda hazır bulunan delegelerin oylarının salt
çoğunluğuyla karar verecektir.
Çoğunluk Yeter Sayısı
3- Eğer kullanılan oyların toplam sayısı Konferans’a katılan delegelerin sayısının yarısına eşit değilse
oylama geçersiz sayılır.
MADDE 18
Teknik Uzmanlar
Konferans, komitelere atamak suretiyle oy hakkı olmayan teknik uzmanlar belirleyebilecektir.
MADDE 19
Sözleşmeler ve Tavsiye Kararları Konferans Kararları
1- Eğer Konferans, gündemdeki bir madde ile ilgili önerilerin kabul edilmesi konusunda karar verirse,
bu önerilerin: (a) bir uluslararası Sözleşme şeklinde mi yoksa (b) Sözleşme Kabulü için zamanın
uygun ve elverişli olmadığı Konu ve durumda ortaya çıkan koşulları karşılamak üzere bir Tavsiye
Kararı şeklinde mi olacağını belirleyecektir.
Gerekli Çoğunluk
2- Her iki durumda, bir Sözleşme veya Tavsiye Kararının Konferans tarafından kabulü için son
oylamada hazır bulunan delegelerin oylarının üçte iki çoğunluğu gereklidir.
Özel Bölgesel Koşullara Yönelik
3- Konferans, genel uygulamaya yönelik bir Sözleşme veya Tavsiye Kararı hazırlarken, iklim koşulları,
sınai örgütün yetersiz gelişimi ya da diğer özel durumların sanayi koşullarını esaslı şekilde
farklılaştırdığı ülkeleri dikkate alacak ve bu ülkelere özgü duruma cevap verebilecek gerekli
değişiklikleri önerecektir.
Resmi Metinler
4- Sözleşme veya Tavsiye Kararı’nın iki nüshası Konferans Başkanı ve Genel Müdür tarafından
imzalanacaktır. Bu nüshalardan birisi Uluslararası Çalışma Bürosu arşivine konulacak, diğeri Birleşmiş
Milletler Genel Sekreteri’ne gönderilecektir. Genel Müdür Sözleşme veya Tavsiye Kararı’nın onaylı bir
nüshasını üye ülkelerin her birine gönderecektir.
Sözleşmeler Açısından Üye Ülkelerin Yükümlülükleri
5- Sözleşme söz konusu olduğunda
(a) Sözleşme tüm üye ülkelere onaylanmak üzere gönderilecektir
(b) Üye ülkelerden her biri, Konferans oturumunun kapanışından itibaren bir yıllık süre içerisinde veya
istisnai koşullar nedeniyle bir yıllık süre ve Konferans oturumunun kapanışından itibaren 18 ayı
geçmeyecek şekilde Sözleşmeyi mevzuat haline getirecek makam veya makamlara sunmayı üstlenir
(c) Üye Ülkeler, Sözleşmenin söz edilen yetkili makam veya makamlara sunulması için bu madde
gereğince alınan önlemler ile yetkili sayılan bu makam veya makamlarla ilgili ayrıntılı bilgiler ve bu
makamlar tarafından alınan uygulama kararları hakkında Uluslararası Çalışma Bürosu Genel
Müdürü’ne bilgi verecektir.
(d) Üye ülke, yetkili makam veya makamların olurunu almış ise Sözleşmenin resmi onayını Genel
Müdüre iletecek ve Sözleşme hükümlerine yürürlük kazandırmak üzere gerekli önlemleri alacaktır.
(e) Üye ülke, yetkili makam veya makamların olurunu alamamış ise, üye ülkeye, Yönetim Kurulu
tarafından istenilen uygun dönemlerde Sözleşmeyi ilgilendiren konulara ilişkin mevzuat ve uygulama
hakkında Sözleşme hükümlerinden herhangi birinin mevzuat, idari önlemler, toplu sözleşme veya
diğer şekillerle ne dereceye kadar yürürlüğe konulduğunu ya da konulmasının önerildiğini göstermek
ve bu tür Sözleşmenin onaylanmasını engelleyen ya da geciktiren güçlükleri belirlemek suretiyle
Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürü’ne rapor göndermek dışında herhangi bir zorunluluk
yüklenmeyecektir.
Tavsiye Kararları Açısından Üye Ülkelerin Yükümlülükleri
6- Tavsiye Kararı söz konusu olduğunda:
(a) Tavsiye Kararı ulusal mevzuat ya da başka şekillerde yürürlüğe konulmak amacıyla incelenmek
üzere tüm üye ülkelere gönderilecektir
(b) Üye ülkelerden her biri Konferans oturumunun kapanışından itibaren en fazla bir yıllık süre
içerisinde veya istisnai koşullar nedeniyle bir yıllık süre içerisinde yapma olanağı olmadığı takdirde,
mümkün olan en yakın sürede ve Konferans oturumunun kapanışından itibaren 18 ayı geçmeyecek
şekilde Tavsiye Kararı’nı mevzuat haline getirmek veya başka türlü önlem almak üzere bu husustaki
yetkili makam veya makamlara sunmayı üstlenir
(c) Üye ülkeler, Tavsiye Kararı’nın söz edilen yetkili makam veya makamlara sunulması için bu madde
gereğince alınan önlemler ile yetkili sayılan bu makam veya makamlarla ilgili ayrıntılı bilgiler ve bu
makamlar tarafından alınan uygulama kararları hakkında Uluslararası Çalışma Bürosu Genel
Müdürü’ne bilgi verecektir.
(d) Tavsiye kararının söz edilen yetkili makam veya makamlara sunulmasından dolayı üye ülkelere,
Yönetim Kurulu tarafından istenilen uygun dönemlerde Tavsiye Kararını ilgilendiren konulara ilişkin e
ülkelerdeki mevzuat ve uygulama hakkında Tavsiye Kararı hükümlerinin ne dereceye kadar yürürlüğe
konulduğunu ya da konulmasının önerildiğini göstermek ve bu hükümlerin kabul edilmesi ve
uygulanması için gerekli görülen veya görülebilecek olan değişiklikleri Uluslararası Çalışma Bürosu
Genel Müdürü’ne rapor göndermek dışında herhangi bir zorunluluk yüklenmeyecektir.
Federal Devletlerin Yükümlülükleri
7- Federal Devlet söz konusu olduğu takdirde aşağıdaki hükümler uygulanacaktır.
(a) Sözleşmeler ve Tavsiye Kararları açısından federal hükümet, kendi anayasal sistemine göre
federal bir uygulama kararı alınmasını uygun görmüşse, Federal devletin yükümlülükleri federal devlet
olmayan üye ülkelerinki ile aynı olacaktır.
(b) Sözleşmeler ve Tavsiye Kararları açısından federal hükümet kendi anayasal sistemine göre
tamamen veya kısmi olarak, federal bir uygulama kararından ziyade kurucu devletler, eyaletler ya da
kantonlar tarafından uygulama kararı alınmasını uygun görmüşse, Federal hükümet
(i) Kendi anayasasına ve ilgili kantonlar, eyaletler veya kurucu devletlerin anayasalarına göre yasal
mevzuat veya diğer uygulama kararları için Konferans oturumunun kapanışından itibaren 18 ayı
geçmeyecek şekilde uygun federal devlet, eyalet veya kantonların makamlarına bu Sözleşme ve
Tavsiye Kararlarının sunulması için fiili düzenlemeler yapacak
(ii) Federal devlet içinde bu Sözleşme ve Tavsiye kararlarının hükümlerine yürürlük kazandırmak
üzere eşgüdümlü bir uygulama kararının geliştirilmesi amacıyla federal makamları arasında düzenli
görüşmeler yapılması için ilgili kurucu devletler, eyaletler ve kantonların hükümetlerinin uygun görüşü
ile önlemler alacak
(iii) Sözleşme ve Tavsiye Kararlarının uygun federal makamlara, kurucu devletlerin, eyaletlerin veya
kantonların yetkili makamlarına sunulması için bu madde gereğince alınan önlemler ile uygun sayılan
bu makamlarla ilgili ayrıntılı bilgiler ve bu makamlarca alınan uygulama kararları hakkında Uluslararası
Çalışma Bürosu Genel Müdürü’ne bilgi verecek
(iv) Onaylamamış olduğu her bir Sözleşme için, Yönetim kurulu tarafından istenilen uygun dönemlerde
Sözleşmeyi dikkate alarak federasyon ve onun kurucu devletlerinde, eyaletler ya da kantonlardaki
mevzuat ve uygulama konusunda Sözleşme hükümlerinden herhangi birinin mevzuat, idari önlemler,
toplu sözleşme veya diğer şekillerle ne dereceye kadar yürürlüğe konulduğunu ya da konulmasının
önerildiğini göstermek üzere Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürü’ne rapor gönderecek
(v) Her bir Tavsiye Kararı için, Yönetim Kurulu tarafından istenilen uygun dönemlerde Tavsiye Kararını
dikkate alarak federasyon ve onun kurucu devletlerinde, eyalet ya da kantonlardaki mevzuat ve
uygulama konusunda Tavsiye Kararı hükümlerinin ne dereceye kadar yürürlüğe konulduğunu ya da
konulmasının önerildiğini göstermek ve bu hükümlerin kabul edilmesi ve uygulanması için gerekli
görülen veya görülebilecek olan değişiklikleri belirtmek üzere Uluslararası Çalışma Bürosu Genel
Müdürü’ne rapor gönderecektir.
Sözleşme ve Tavsiye Kararlarının Daha Uygun Hükümler Üzerindeki Etkisi
8- Konferans tarafından herhangi bir Sözleşme veya Tavsiye Kararı’nın kabulü veya bir üye tarafından
herhangi bir Sözleşme’nin onaylanması, ilgili işçilere Sözleşme ve Tavsiye Kararı’nda öngörülenlerden
daha uygun koşullar sağlayan yasa, karar, teamül veya anlaşmayı hiçbir şekilde etkilemeyecektir.
MADDE 20
Birleşmiş Milletler Nezdinde Tescil Ettirme
Bu suretle onaylanmış olan her sözleşme,Birleşmiş Milletler (BM) Antlaşmasının 102 maddesi
hükümleri gereğince tescil edilmek üzere Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürü tarafından
Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine gönderilecek ancak, sadece sözleşmeyi onaylamış üyeleri
bağlayacaktır.
MADDE 21
Genel Kurul Tarafından Kabul Edilmeyen Sözleşme Tasarıları
1- Bütünü üzerindeki son oylamada hazır bulunan üyelerin kullandıkları oyların üçte iki çoğunluğunu
alamayan her tasarı,örgüt üyelerinden isteyenler arasında özel bir sözleşme konusu oluşturabilir.
2- Bu suretle onaylanan her sözleşme,ilgili üye ülkeler tarafından Uluslararası Çalışma Bürosu Genel
Müdürüne ve Birleşmiş Milletler Antlaşmasının 102. maddesi hükümlerine uygun olarak tescil edilmek
üzere Birleşmiş Milletler Genel sekreterine gönderilecektir.
MADDE 22
Onaylanmış Sözleşmeler Hakkındaki Yıllık Raporlar
Üye Ülkelerden her biri katılmış olduğu sözleşmeleri yürürlüğe koymak için aldığı önlemler hakkında
Uluslararası Çalışma Bürosuna yıllık bir rapor sunmayı taahhüt eder. Bu raporlar, Yönetim Kurulu
tarafından belirtilen şekilde yazılacak ve onun istediği açık bilgileri içerecektir.
MADDE 23
Raporların İncelenmesi ve İletilmesi
1- Genel Müdür, 19. ve 22. maddelerdeki uygulama gereği üye ülkeler tarafından kendisine
gönderilecek bilgi ve raporların bir özetini yapılacak en yakın konferans toplantısına sunacaktır.
2- Her üye ülke, 19 ve 22 maddelerdeki uygulama gereği, Genel Müdüre iletilen bilgi ve raporların
kopyasını 3. maddede belirtildiği üzere temsili kuruluş olarak tanınmış örgütlere gönderecektir.
MADDE 24
Bir Sözleşmenin Uygulanması Hakkındaki Şikayetler
Üye Ülkelerden herhangi birinin, katılmış olduğu bir sözleşmenin memnuniyet verici bir şekilde
uygulanmasını sağlamadığına dair mesleki bir işçi veya işveren örgütü tarafından Uluslararası
Çalışma Bürosu’na yapılan her şikayet, Yönetim Kurulu tarafından, söz konusu hükümete iletilebilecek
ve bu hükümet konu hakkında, Yönetim Kurulunun uygun göreceği bir açıklama yapmaya davet
edilebilecektir.
MADDE 25
Şikayeti Kamuoyuna Duyurma İmkanı
Söz konusu hükümetten makul bir süre içerisinde hiçbir açıklama alınmadığı veya alınan açıklamanın
Yönetim Kurulunca yeterli görülmediği takdirde, bu Kurul alınan şikayeti ve gerekirse verilen cevabı
kamuoyuna duyurma hakkına sahip olacaktır.
MADDE 26
Bir Sözleşmenin Uygulanması Hakkındaki Şikayetler
1- Üyelerden her biri önceki maddeler gereğince kendisiyle beraber onaylamış olduğu sözleşmenin
uygulanmış olmasını, kendi fikrince memnuniyet verici bir şekilde sağlamayan diğer bir üye ülke
hakkında Uluslararası Çalışma Bürosuna şikayette bulunabilir.
2- Yönetim Kurulu, gerekli gördüğünde ve aşağıda belirtilen prosedür gereği bir Soruşturma
Komisyonu oluşturmadan önce, 24. maddede belirtilen şekilde söz konusu hükümetle temaslara
başlayabilir.
3- Şayet Yönetim Kurulu söz konusu hükümete şikayeti iletmeyi gerekli görmez ise veya şikayet
iletildikten sonra, makul bir süre içerisinde, Yönetim Kurulunu tatmin edici bir cevap alınmamışsa,
kurul, ortaya konan sorunu incelemek ve bu konuda bir rapor vermekle görevli bir soruşturma
Komisyonu oluşturabilecektir.
4- Aynı prosedür gerek doğrudan doğruya, gerekse Konferanstaki bir delegenin şikayeti üzerine kurul
tarafından uygulanabilecektir.
5- 25. veya 26. maddelerin uygulanmasıyla ilgili bir sorun Yönetim Kuruluna geldiğinde, söz konusu
Hükümet Yönetim Kurulu’nda bir temsilcisi yoksa Kurulun bu sorun hakkındaki görüşmelerine katılmak
üzere bir delege ataması hakkına sahip olacaktır. Bu tartışmaların yapılacağı tarih, söz konusu
hükümete zamanında bildirilecektir.
MADDE 27
Soruşturma Komisyonuna Sunulacak Bilgiler
Bir şikayet, 26. madde gereğince, Soruşturma Komisyonuna gönderildiği takdirde, şikayetle doğrudan
ilgili olsun veya olmasın, üyelerden her biri, şikayet konusu hakkında elinde bulunan her türlü bilgiyi
kullanılmak üzere Komisyonun emrine hazır bulundurmayı taahhüt eder.
MADDE 28
Soruşturma Komisyonu Raporu
Soruşturma Komisyonu, şikayetin derinlemesine incelenmesinden sonra bir rapor kaleme alacak ve bu
raporda itirazın kapsamını belirlemeye imkan tanıyan bütün hususlar hakkındaki tespitlerini belirtecek
ve şikayetçi hükümeti bilgilendirmek için alınması gereken önlemler ve bu önlemlerin alınması için
verilmesi gereken süreler hakkında tavsiyelerini bildirecektir.
MADDE 29
Soruşturma Komisyonu Raporuna Göre Yapılacak Uygulamalar
1- Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürü, Soruşturma Komisyonunun raporunu Yönetim
Kuruluna ve anlaşmazlıkla ilgili hükümetlerin her birine gönderecek ve raporun yayınlanmasını
sağlayacaktır.
2- İlgili hükümetlerden her biri, Komisyon raporundaki tavsiyeleri kabul edip etmediğini ve kabul
etmediği takdirde, anlaşmazlığı Uluslararası Adalet Divanına götürmek isteyip istemediğini, üç aylık bir
süre içinde Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürüne bildirecektir.
MADDE 30
Yetkili Makamlar Tarafından Uymakla Yükümlü Olunan Kuralların İhlali
Üye Ülkelerden her biri bir sözleşme veya tavsiye ile ilgili olarak 19. maddenin (5b), (6b) veya (7b) (i)
fıkralarındaki yazılı önlemleri almadığı takdirde, diğer her üyenin bu konuda Yönetim Kuruluna
başvuru hakkı olacaktır. Yönetim Kurulu, söz konusu üyenin saptanan önlemleri almadığı görüşüne
vardığı takdirde Genel Kurula bunu rapor edecektir.
MADDE 31
Uluslararası Adalet Divanı Kararları
Uluslararası Adalet Divanının 29.maddeye uygun olarak kendisine sunulan bir şikayet veya bir sorun
hakkındaki kararı geri çevrilemez.
MADDE 32
Soruşturma Komisyonun olası görüşlerinin sonuçları veya tavsiyeleri Uluslararası Adalet Divanınca
doğrulanabilecek, değiştirebilecek veya iptal edilebilecektir.
MADDE 33
Soruşturma Komisyonu veya Uluslararası Adalet Divanı Tavsiyelerinin Uygulanmaması
Şayet herhangi bir üye gerek Soruşturma Komisyonu raporunda gerekse Uluslararası Adalet Divanı
kararında yer alan olası tavsiyelere, öngörülen süre içerisinde uymaz ise Yönetim Kurulu duruma göre
bu tavsiyelerin yerine getirilmesini sağlamak için uygun göreceği kimi önlemleri Genel kurula tavsiye
ede bilecektir.
MADDE 34
Soruşturma Komisyonu veya Uluslararası Adalet Divanı Tavsiyelerinin Uygulanması
Kusurlu bulunan Hükümet gerek Soruşturma komisyonu tavsiyelerine gerekse Uluslararası Adalet
Divanı kararlarına uymak için gerekli önlemleri aldığı konusunda Yönetim Kurulu’na her zaman bilgi
verebilir ve bildirimin doğruluğunu ispatlamak için Yönetim kurulundan aldığı önlemleri incelemekle
görevlendirilecek bir Soruşturma komisyonu oluşturulmasını talep edebilir. Bu durumda, 27, 28, 29, 31
ve 32 inci maddelerin özel hükümleri uygulanacak ve şayet soruşturma Komisyonu raporu veya
Uluslararası Adalet Divanı kararı, kusurlu bulunan hükümet lehinde ise, Yönetim kurulu, derhal
33’üncü maddeye uygun olarak alınan önlemlerin geri alınmasını tavsiye etmek zorunda olacaktır.
BÖLÜM III
GENEL HÜKÜMLER
MADDE 35
Anavatan Dışındaki Ülkelerde Sözleşmelerin Uygulanması
1- Üye Ülkeler, işbu Anayasa hükümlerine uygun olarak onaylayacakları sözleşmeleri vesayet
altındaki bütün toprakları dahil, uluslararası ilişkilerini kendileri sağlayıp yönetimlerini üzerine aldıkları
anavatan dışındaki ülkelerde de, sözleşmeye konu olan sorunlar, e ülke makamına verilen yetki
dahilinde olmamak veya sözleşme, bölgesel şartlar nedeniyle uygulanamaz olmadıkça veya
sözleşmeleri bölgesel koşullara uyarlamak için gerekli değişikliklerin yapılmasını saklı tutmak kaydıyla
uygulamayı taahhüt ederler.
2- Bir sözleşmeyi onaylayan her üye ülke, sözleşmenin onayından sonra mümkün olan en kısa süre
içerisinde aşağıdaki 4 ve 5 inci fıkralarda söz konusu olanlar dışında kalan ülkeler hakkında, sözleşme
hükümlerini uygulamayı ne ölçüde üstlendiğini bildiren ve adı geçen sözleşmede istenilen bütün
bilgileri veren bir bildirgeyi Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürüne gönderecektir.
3- Bir önceki fıkra gereğince bildirge gönderen her üye ülke, sözleşme hükümlerine uygun olarak,
daha önceki her bildirgenin hükümlerini değiştiren ve yukarıdaki fıkradan öngörülen ülkelerle ilgili
durumu bildiren yeni bir bildirgeyi, belirli süreler içinde gönderebilecektir.
4- Sözleşmede ele alınan sorunlar, anavatan dışı ülkede bulunan makamların kendi yetki alanlarına
girdiğinde, bu ülkenin uluslararası ilişkilerinden sorumlu olan üye ülke hükümetinin bir kanun
yayınlaması veya diğer önlemleri alabilmesi için, söz konusu ülke hükümetine mümkün olan en kısa
süre içerisinde sözleşmeyi gönderecektir. Daha sonra, bu üye, e ülke hükümeti ile anlaşarak yine o
ülke adına sözleşme yükümlülüklerini kabul ettiğine dair bir bildirgeyi Uluslararası Çalışma Bürosu
Genel Müdürüne gönderebilecektir.
5- Bir sözleşme hükümlerinin kabul edildiğine dair bir bildirge
a) Ortak yetkileri içindeki bir ülke için iki veya daha fazla Örgüt üyesi tarafından,
b) Birleşmiş Milletler Şartı hükümleri veya bu ülke bakımından yürürlükte olan diğer bütün hükümler
gereği, bir ülkenin yönetiminden sorumlu uluslararası her makam tarafından, Uluslararası Çalışma
Bürosu Genel Müdürü’ne gönderilebilir.
6- Bir sözleşmedeki yükümlülükleri 4 ve 5 inci fıkralar gereğince kabulünün, Örgüt Anayasası uyarınca
onaylanmış sözleşmelerde uygulanan yükümlülüklerin ve sözleşme hükümlerinden doğan
yükümlülüklerin ilgili ülke adına kabul edilmesini de kapsaması gerekecektir. Her kabul bildirgesi,
sözleşmenin bölgesel koşullara adapte edilmesi için sözleşmede yapılması gereken değişiklikleri
açıklığa kavuşturabilir.
7- İşbu maddenin 4 veya 5’nci fıkraları gereğince bir bildirge gönderecek her üye ülke veya
uluslararası makam sözleşme hükümlerine uygun olarak daha önceki her bildirgenin hükümlerini
değiştiren veya ilgili ülke adına sözleşme yükümlülüklerinin kabulünün geçersizliğini bildiren yeni bir
bildirgeyi belirli süreler içinde gönderebilecektir.
8- Eğer bir sözleşmedeki yükümlülükler, işbu maddenin 4 ve 5 fıkralarında öngörülen ülke adına kabul
edilmemiş ise, üye ülke veya üye ülkeler veyahut da uluslararası makam, sözleşmede ele alınan
sorunlar bakımından bu ülkenin mevzuat ve uygulamalarına dair Uluslararası Çalışma Bürosu Genel
Müdürüne rapor verecekler ve bu raporda, mevzuat, idari önlemler, toplu sözleşmeler veya diğer
bütün önlemlerle sözleşmenin her hükmüne raporun ne ölçüde etki yapacağı gösterilecek ve raporda
ayıca, bu sözleşmenin kabulünü engelleyen veya geciktiren güçlükler açıklanacaktır.
MADDE 36
Anayasadaki Değişiklikler
Mevcut delegelerce kullanılan oyların üçte iki çoğunluğuyla Konferansça bu Anayasada yapılması
kabul edilen değişiklikler işbu Anayasanın 7 inci maddesinin 3’ncü fıkrası hükümlerine uygun olarak
sanayide gelişmiş olan ülkeler sıfatıyla Yönetim Kurulunda temsil edilen, on üyenin beşi dahil
bulunmak üzere, Örgüt üyelerinin üçte ikisi tarafından onaylandığı veya kabul edildiğinde yürürlüğe
girecektir.
MADDE 37
Anayasa ve Sözleşmelerin Yorumlanması
1- Bu Anayasanın ve bu Anayasa gereğince üyelerce daha sonra onaylanan sözleşmelerin
yorumlanmasına ait her türlü sorun veya güçlükler Uluslararası Adalet Divanının değerlendirmesine
sunulacaktır.
2- Bu maddenin 1 inci fıkrasındaki hükümler dikkate alınmaksızın, Yönetim Kurulu bir sözleşmenin
yorumlanmasına ait olup, Kurul tarafından veya anılan sözleşme gereğince mahkemeye gönderilecek
her sorun veya güçlüğün çabuk çözümlenmesi amacıyla bir mahkeme oluşturulması hakkında birtakım
usuller saptar ve bunu konferansın onayına sunabilir. Uluslararası Adalet Divanının bütün kararları
veya danışmaya dayalı görüşleri bu fıkra gereğince oluşturulan her mahkemeyi bağlayacaktır. Böyle
bir mahkeme tarafından verilen her hüküm, Örgüt üyelerine gönderilecek ve onların görüşleri
Konferansa sunulacaktır.
MADDE 38
Bölgesel Konferanslar
1- Uluslararası Çalışma Örgütü, Bölgesel Konferanslar düzenleyebilecek ve Örgütün hedef ve
amaçlarına ulaşması için yararlı göreceği bölgesel kuruluşları oluşturabilecektir.
2- Bölgesel Konferansların, yetkileri, görevleri ve izleyecekleri prosedürler, Yönetim Kurulu tarafından
formüle edilecek kurallarla düzenlenecek ve yine Yönetim Kurulu tarafından Genel Kurula onay için
sunulacaktır.
BÖLÜM IV
DİĞER TEDBİRLER
MADDE 39
ILO’nun Hukuki Statüsü
Uluslararası Çalışma Örgütü tüzel kişiliğe sahip olacak ve özellikle aşağıdaki hususlarda yetkili
bulunacaktır
a) Sözleşmeler akdetme,
b) Menkul ve gayri menkul satın alma ve bunları mülkiyetinde bulundurma,
c) Dava açmak
MADDE 40
Ayrıcalıkları ve Dokunulmazlıkları
1- Uluslararası Çalışma Örgütü, üyelerden her birinin toprakları üzerinde, amaçlarına ulaşmak için
kendisine gerekli olan ayrıcalık ve dokunulmazlıklardan yararlanır.
2- Konferanstaki delegeler, Yönetim kurulu üyeleri, Büro Genel Müdürü ve Memurları da Örgüte ait
görevlerini tam bir bağımsızlıkla yapmak için kendilerine gerekli olan ayrıcalık ve dokunulmazlıklardan
yararlanırlar.
3- Bu ayrıcalık ve dokunulmazlıklar, üye devletler tarafından kabul edilmek üzere Örgüt tarafından
hazırlanacak ayrı bir anlaşma içerisinde belirtilecektir.
ILO Ana Sözleşmesi’nde 1997 yılında yapılan değişiklikle 19. maddesine 9. paragraf eklendi.
Uluslararası Çalışma Konferansının 19 Haziran 1997 tarihinde Cenevre’de yapılan 85.
oturumunda kabul edilen bu değişikliği, Türkiye, 8 Temmuz 1999’da onayladı.
ULUSLARARASI ÇALIŞMA TEŞKİLATI ANAYASASINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİK HAKKINDAKİ
BELGE
Uluslararası Çalışma Teşkilatı Genel Konferansı,
Uluslararası Çalışma Bürosu Yönetim Kurulu’nca Cenevre’de toplanmaya çağrılmış ve toplandığı 3
Haziran 1997 tarihli Seksen beşinci oturumunda,
Oturum gündeminin yedinci maddesini teşkil eden Uluslararası Çalışma Teşkilatı Anayasası
değişikliğinin kabulüne karar vererek,
“Uluslararası Çalışma Teşkilatı Anayasası Değişiklik Belgesi, 1997” olarak adlandırabilecek olan,
Uluslararası Çalışma Teşkilatı Anayasası’nda değişiklik yapan aşağıdaki belgeyi
Bindokuzyüzdoksanyedi yılı Haziran ayının bu 19 uncu gününde kabul eder;
Madde 1
Bu Değişiklik Belgesi’nin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, Uluslararası Çalışma Teşkilatı
Anayasası’nın 19 uncu maddesi, aşağıdaki yeni paragrafın 8 inci paragraftan sonra eklenmesi
suretiyle değiştirilmiştir;
“9. Yönetim Kurulu’nun teklifi üzerine, konferans, mevcut bulunan delegelerin oylarının üçte iki
çoğunluğuyla, bu madde hükümleri uyarınca kabul edilmiş bulunan bir Sözleşmeyi, bu Sözleşmenin
amacını kaybettiğinin veya Teşkilatın hedeflerine ulaşılmasında yararlı katkılarının artık mevcut
bulunmadığının görülmesi halinde ilga edebilir.”
Madde 2
Bu Değişiklik Belgesi’nin iki sureti, Konferans Başkanı ve Uluslararası Çalışma Bürosu Genel
Müdürü’nün imzalarıyla tasdik edilir. Bu suretlerden biri Uluslararası Çalışma Bürosu arşivinde
muhafaza edilir, diğeri ise, Birleşmiş Milletler Şartı’nın 102 nci maddesi uyarınca tescil edilmek üzere
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’ne iletilir. Genel Müdür, Uluslararası Çalışma Teşkilatı’nın bütün
üyelerine bu Belge’nin tasdikli bir suretini gönderir.
Madde 3
1. Bu Değişiklik Belgesi’nin resmi onama veya kabul belgeleri Uluslararası Çalışma Bürosu Genel
Müdürü’ne gönderilir. Genel Müdür, bu belgelerin alındığını Teşkilatın üyelerine bildirir.
2. Bu Değişiklik Belgesi, Uluslararası Çalışma Teşkilatı’nın 36 ncı maddesi hükümleri uyarınca
yürürlüğe girer.
3. Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürü, bu Belge’nin yürürlüğe girdiğini Uluslararası Çalışma
Teşkilatı’nın bütün üyelerine ve Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine bildirir.
KÖTÜ ŞARTLARDAKİ ÇOCUK İŞÇİLİĞİNİN YASAKLANMASI VE ORTADAN
KALDIRILMASINA İLİŞKİN ACİL ÖNLEMLER SÖZLEŞMESİ
Bu sözleşme, ILO’nun temel haklara ilişkin 8 sözleşmesinden biridir.
ILO Kabul Tarihi: 17 Haziran 1999
Kanun Tarih ve Sayısı: 25 Ocak 2001 / 4623
Resmi Gazete Yayım Tarihi ve Sayısı: 3 Şubat 2001 / 24307
Bakanlar Kurulu Kararı Tarih ve Sayısı: 18 Mayıs 2001 / 2001/2528
Resmi Gazete Yayım Tarihi ve Sayısı: 27 Haziran 2001 / 24445
Uluslararası Çalışma Bürosu Yönetim Kurulu tarafından Cenevre’de toplantıya çağrılan Uluslararası
Çalışma Örgütü Genel Konferansı, 1 Haziran 1999 tarihinde yaptığı 87 nci Oturumunda;
Çocuk İşçiliğine ilişkin mevcut temel belgeler olmaya devam eden 1973 tarihli İstihdama Kabulde
Asgari Yaş Haddine İlişkin Sözleşme ve Tavsiye Kararını tamamlamak üzere uluslararası işbirliği ve
yardımlaşma da dahil ulusal ve uluslararası eylemler için temel öncelik olmak üzere en kötü
biçimlerdeki çocuk işçiliğinin yasaklanması ve ortadan kaldırılması ile ilgili yeni belgeler kabul edilmesi
gerektiğini göz önünde bulundurularak ve
En kötü biçimlerdeki çocuk işçiliğinin aynı zamanda ailelerin ihtiyaçlarına cevap vererek ücretsiz temel
eğitimin önemine ve buna maruz çocukların bütün bu işlerden uzaklaştırılmaları gereğini ve onların
rehabilitasyonlarını ve sosyal uyumlarının sağlanmasını dikkate almak suretiyle derhal ve kapsamlı bir
eylem yapılmasını gerekli kıldığını göz önünde bulundurarak,
Uluslararası Çalışma Konferansının 1996 yılında yapılan 83 üncü Oturumunda kabul edilen çocuk
işçiliğinin ortadan kaldırılmasına ilişkin kararını hatırlatarak ve
Çocuk işçiliğinin büyük ölçüde yoksulluktan kaynaklandığını ve uzun vadeli çözümünün sosyal
gelişmeye ve özellikle yoksulluğun azaltılmasına ve evrensel eğitime imkân tanıyan sürekli ekonomik
büyümede yattığını kabul ederek ve
20 Kasım 1989 tarihinde yapılan Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda kabul edilen Çocuk Hakları
Sözleşmesini hatırlatarak ve
Uluslararası Çalışma Konferansının 1998 yılında yapılan 86 ncı Oturumunda kabul edilen Çalışmaya
İlişkin Temel Haklar ve İlkeler ILO Bildirgesi ve İzlemesini hatırlatarak ve
En kötü biçimlerdeki çocuk işçiliğine diğer uluslararası belgelerde ve özellikle 1930 tarihli Zorla
Çalışma Sözleşmesi, 1956 tarihli Birleşmiş Milletler Kölelik ve Köle Ticareti ile Kölelik Benzeri
Kurumların ve Uygulamaların Ortadan Kaldırılması Ek Sözleşmesinde yer verildiğini hatırlatarak,
Oturum gündeminin dördüncü maddesini oluşturan çocuk işçiliği konusunda yapılan bazı önerileri
kabule karar vererek,
Bu önerilerin bir uluslararası Sözleşme biçimini almasını kararlaştırarak,
Bindokuzyüzdoksandokuz yılı işbu Haziran ayının onyedinci günü En Kötü Biçimlerdeki Çocuk İşçiliği
Sözleşmesi, 1999 olarak adlandırılabilecek aşağıdaki Sözleşmeyi kabul etmiştir.
Madde 1
Bu Sözleşmeyi onaylayan her üye ülke acil bir sorun olarak en kötü biçimlerdeki çocuk işçiliğinin
yasaklanmasını ve ortadan kaldırılmasını temin edecek ivedi ve etkin önlemleri alır.
Madde 2
Bu Sözleşmenin amaçları bakımından “çocuk” terimi 18 yaşın altındaki herkese uygulanır.
Madde 3
Bu Sözleşmenin amaçları bakımından “en kötü biçimlerdeki çocuk işçiliği” ifadesi
a) çocukların alım-satımı ve ticareti, borç karşılığı veya bağımlı olarak çalıştırılması ve askeri
çatışmalarda çocukların zorla ya da zorunlu tutularak kullanılmasını da içerecek şekilde zorla ya da
mecburî çalıştırılmaları gibi kölelik ve kölelik benzeri uygulamaların tüm biçimlerini;
b) çocuğun fahişelikte, pornografik yayınların üretiminde veya pornografik gösterilerde kullanılmasını,
bunlar için tedarikini ya da sunumunu;
c) çocuğun özellikle ilgili uluslararası anlaşmalarda belirtilen uyuşturuc
u maddelerin üretimi ve ticareti
gibi yasal olmayan faaliyetlerde kullanılmasını, bunlar için tedarikini ya da sunumunu;
d) doğası veya gerçekleştirildiği koşullar itibariyle çocukların sağlık, güvenlik veya ahlaki gelişimleri
açısından zararlı olan işi kapsar.
Madde 4
1. Madde 3 (d)’de belirtilen isim türleri ulusal mevzuat veya düzenlemeler ya da yetkili makam
tarafından ilgili işçi ve işveren kuruluşlarına danıştıktan sonra, ilgili uluslararası standartlar ve özellikle
1999 tarihli En Kötü Biçimlerdeki Çocuk İşçiliği Tavsiye Kararının 3 üncü ve 4 üncü paragrafları dikkate
alınarak belirlenir.
2. Yetkili makam ilgili işçi ve işveren kuruluşlarına danıştıktan sonra bu şekilde belirlenen iş türlerinin
nerelerde bulunduğunu tayin eder.
3. Bu maddenin birinci paragrafı gereğince belirlenen iş türlerinin listesi, gerekli görüldüğü takdirde,
ilgili işçi ve işveren kuruluşlarına danışılarak periyodik şekilde gözden geçirilir ve yenilenir.
Madde 5
Her Üye, işçi ve işveren kuruluşlarına danıştıktan sonra bu Sözleşme hükümlerinin uygulanmasını
izleyecek uygun mekanizmalar kurar ya da belirler.
Madde 6
1. Her Üye, en kötü biçimlerdeki çocuk işçiliğinin öncelikli olarak ortadan kaldırılması için eylem
programlarını belirler ve uygular.
2. Bu eylem programları, uygun olduğu takdirde diğer ilgili grupların görüşleri de göz önüne alınarak
ilgili hükümet kurumları ve işçi ve işveren kuruluşlarına danışılarak belirlenir ve yürütülür.
Madde 7
1. Her Üye, cezaî yaptırımların ya da uygun olduğu takdirde diğer yaptırımların kararlaştırılması ve
uygulaması da dahil olmak üzere, bu Sözleşme hükümlerinin etkin şekilde uygulanmasını ve
yürütülmesini sağlayacak gerekli tüm önlemleri alır.
2. Her üye, çocuk işçiliğinin ortadan kaldırılmasında eğitimin önemini dikkate alarak etkin ve belli bir
zamanla sınırlı şu önlemleri alır:
a) çocukların en kötü biçimlerdeki çocuk işçiliğine dahil olmalarının önlenmesi;
b) çocukların en kötü biçimlerdeki çocuk işçiliğinden uzaklaştırılmaları, sosyal uyumları ve
rehabilitasyonları için gerekli ve uygun doğrudan yardım sağlanması;
c) çocukların en kötü biçimlerdeki çocuk işçiliğinden uzaklaştırılmaları için ücretsiz temel eğitim ve
mümkün ve uygun olduğu takdirde mesleki eğitim sağlanması;
d) özel olarak riskli durumda bulunan çocukların belirlenmesi ve onlara ulaşılması, ve
e) kız çocuklarının özel durumunun dikkate alınması.
3. Her Üye, yürürlüğe konan bu Sözleşme hükümlerini uygulamak için sorumlu olan yetkili makamı
belirler.
Madde 8
Üyeler, ekonomik ve sosyal kalkınmanın, yoksulluğun ortadan kaldırılması programlarının ve evrensel
eğitimin desteklenmesini de içerecek şekilde uluslararası işbirliği ve/veya yardımlaşmanın artırılması
suretiyle bu Sözleşme hükümlerini yürürlüğe koymak üzere birbirlerine yardımcı olmak için uygun
önlemleri alırlar.
Madde 9
Bu Sözleşmenin kesin onama belgeleri tescil için Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürüne
gönderilir.
Madde 10
1. Bu Sözleşme, sadece onay belgeleri Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürü tarafından tescil
edilmiş olan Uluslararası Çalışma Örgütü üyeleri bakımından bağlayıcıdır.
2. Bu Sözleşme iki üyenin onama belgesi Genel Müdür tarafından tescil edildiği tarihten 12 ay sonra
yürürlüğe girer.
3. Bu Sözleşme, onaylayan her üye için onama belgesinin tescil edildiği tarihten 12 ay sonra yürürlüğe
girer.
Madde 11
1. Bu Sözleşmeyi onaylamış bulunan her üye, Sözleşmenin ilk yürürlüğe girdiği tarihten itibaren on
yıllık bir süre sonunda, Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürüne göndererek tescil ettireceği bir
belge ile feshedebilir. Bu fesih kayıt tarihinden bir yıl sonra geçerli olacaktır.
2. Bu Sözleşmeyi onaylamış olup, da, bundan önceki fıkrada sözü edilen on yıllık sürenin bitiminden
itibaren bir yıl süresince bu madde gereğince fesih hakkını kullanmayan her üye, yeniden on yıllık süre
için bağlanmış olur ve bundan sonra bu Sözleşmeyi, her on yıllık devre bitince, bu maddede öngörülen
koşullar çerçevesinde feshedebilir.
Madde 12
1. Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürü, Uluslararası Çalışma Örgütü üyeleri tarafından
kendisine bildirilen, bütün onama ve fesihlerin tescil edildiğini uluslararası Çalışma Örgütünün bütün
üyelerine duyurur.
2. Genel Müdür, kendisine gönderilen Sözleşmenin ikinci onama belgesinin tescil edildiğini Örgüt
üyelerine bildirirken bu Sözleşmenin yürürlüğe gireceği tarih hakkında Örgüt üyelerinin dikkatini çeker.
Madde 13
Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürü, yukarıdaki maddeler gereğince tescil etmiş olduğu bütün
onama beyanları ve fesih işlemlerine ilişkin tüm bilgileri, Birleşmiş Milletler Antlaşmasının 102 nci
maddesi uyarınca tescil edilmek üzere, Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine iletecektir.
Madde 14
Uluslararası Çalışma Bürosu Yönetim Kurulu gerekli gördüğü zamanlarda bu Sözleşmenin,
uygulanması hakkında bir raporu Genel Konferansa sunar ve Sözleşmenin tamamen veya kısmen
değiştirilmesi konusunun Konferans gündemine alınması isteğini inceler.
Madde 15
1. Konferansın bu Sözleşmeyi tamamen veya kısmen değiştiren yeni bir Sözleşme kabul etmesi
halinde ve yeni Sözleşme aksini öngörmediği takdirde
a) tadil edici yeni Sözleşmenin bir üye tarafından onanması durumu, yukarıdaki 11 inci madde
hükümleri dikkate alınmaksızın ve tadil edici yeni Sözleşme yürürlüğe girmiş olmak kayıt ve şartı ile,
bu Sözleşmenin hemen feshini gerektirir.
b) tadil edici yeni Sözleşmenin yürürlüğe giriş tarihinden itibaren bu Sözleşme, üyelerin onayına açık
bulundurulamaz.
2. Bu Sözleşme, onu onaylayan ancak tadil edici Sözleşmeyi onaylamamış bulunan üyeler için her
halükarda şimdiki şekil ve içeriği ile yürürlükte kalmaya devam eder.
Madde 16
Bu Sözleşmenin İngilizce ve Fransızca metinleri aynı şekilde geçerlidir.
